„Perun”, seria „Słowiańscy Bogowie” (Slavic Gods), 2 dolary, 2 oz, średnica 50 mm, moneta oksydowana, wysoki relief, dębowa wstawka, emitent: Niue 2018, zamawiający: Mennica Polska, producent: Mennica Polska.
***
Gromowładny Perun prawdopodobnie był dla Słowian, jak Zeus lub Jowisz dla starożytnych Greków i Rzymian. Był najwyższym bogiem w mitologii słowiańskiej, władcą niebios, burz, piorunów i błyskawic. Zamieszkiwał lasy dębowe. Pierwotnie nie stawiono mu posągów. Pojawiły się one dopiero za czasów Włodzimierza Wielkiego na Rusi Kijowskiej.
Niektórzy naukowcy sugerują analogie Peruna z germańskim czy też nordyckim Thorem, które to „zapożyczenia” miały być skutkiem pojawienia się na Rusi (tereny obecnej Ukrainy i Rosji) Waregów (skandynawskich wikingów). A skoro germańskie wpływy, to zarówno na rewersie pod stopami gromowładcy, jak i na awersie pod wielkim dębem, pojawił się ornament nie typowo wschodniosłowiański, jakby można było się spodziewać po znalezionych miejscach kultu, a bardziej przypominający wzornictwo… celtyckie (sic!). Dlaczego celtycki, a nie germański? Germanów zresztą notorycznie myli się z Celtami, a Celtów z Germanami…
W zasadzie wszystko się wymieszało w okresie wielkiej wędrówki ludów. Germanie z Jutlandii lub Skanii wyparli Celtów z terenów dzisiejszych Niemiec, ale kultura celtycka wywarła ogromny wpływ na owe nowo przybyłe plemiona germańskie. Jednocześnie ślady kultury celtyckiej odnajduje się nie tylko na terenie dzisiejszych Niemiec, ale również w słowiańskiej Europie Środkowej, w tym na terenie dzisiejszej Polski, a nawet podobno dalej: w dorzeczu Dniepru i na Krymie. A do tego jeszcze ci wikingowie na Rusi… No więc ornament jest plecionkowy.
Atrybutami Peruna, boga niebios są: pioruny, strzały (jak pioruny), dąb (symbol siły, długowieczności), słowiański topór, orzeł — król przestworzy. Obok wilk szczerzy kły. Symbolizuje on Welesa (Wołosa), boga słowiańskich zaświatów. Weles to przeciwieństwo Peruna. Perun walczył z Welesem i go pokonał – stąd też na niektórych przedstawieniach u stóp Peruna leży wilk lub wilki. Czasem Perun nosi skórę wilka — to trofeum, pamiątka po pokonanym Welesie. Dwa potulne wilki mogą być też symbolem Dziewanny, córki Peruna, ujarzmionej przez ojca za pychę i próbę przejęcia władzy. Dziewanna — podobnie jak grecka Artemida lub rzymska Diana — to Wielka Łowczyni polująca w lasach na dziką zwierzynę w towarzystwie dwóch wściekłych wilków.
Na rewersie napis „Perun” stylistycznie miał przypominać proste pismo runiczne.
Wstawka wykonana została z dębu, a wzór — słowiański symbol Peruna — wypalony został laserem.
Na awersie: orzeł i wielkie drzewo dębu (dwa symbole Peruna) oraz wilk i niedźwiedź (dwa symbole pokonanego przez Peruna Welesa). Awers początkowo miał przedstawiać wyłącznie atrybuty Peruna. Ponieważ zarówno orzeł, wilk i niedźwiedź to również królowie puszczy pierwotnej i lasów oraz ogólne symbole władzy, siły, męstwa, ikonografia projektu okazała się dość uniwersalna i mogła pasować do innych słowiańskich tematów. A i dąb to święte drzewo Słowian. Ostatecznie projekt awersu Peruna został wykorzystany w następnych monetach w tej serii.
