Quadrivium (seria „Siedem Sztuk Wyzwolonych”), 2000 franków CFA, 2 oz, średnica 45 mm, oksyda, wysoki relief, uszlachetnienie: unikalna powłoka zdobnicza, emitent: Kamerun 2022, zamawiający i producent: Mennica Polska.
***
Na jednej z kart Hortus Deliciarum, dwunastowiecznego dzieła Herrady z Landsbergu siedem postaci alegorii wpisano w rozetę przypominającą swą kompozycją witraż rodem ze średniowiecznych katedr. To alegorie siedmiu sztuk wyzwolonych. Pierwotnie moneta miała być singlem, wyobrażać siedem alegorii wpisanych w średniowieczną rozetę i nawiązywać do tej właśnie ilustracji. W trakcie prac projektowych pojawił się pomysł, by stworzyć siedem odrębnych monet z siedmioma alegoriami. Powstałaby jednak tym samym dość długa seria. Zaproponowałam, by temat siedmiu sztuk wyzwolonych rozdzielić tylko na dwie monety tworzące komplementarny duet: trivium i quadrivium. Na pierwszy „ogień” poszło quadrivium.
Siedem sztuk wyzwolonych, łac. septem artes liberales, to dyscypliny nauczania rodem ze starożytności, które stały się podstawą edukacji średniowiecznej Europy. Na owych siedem dziedzin składały się: trzy humanistyczne – na niższym poziomie, czyli trivium (gramatyka, retoryka i dialektyka) oraz cztery matematyczne – na wyższym poziomie, czyli quadrivium (arytmetyka, geometria, astronomia i muzyka). Tak, muzyka jest matematyczna, bowiem ma szalenie precyzyjny zapis nutowy. Dzięki quadrivium umysł człowieka mógł wznieść się na wyższy poziom – na poziom filozofii!
Na rewersie monety cztery alegorie Quadrivium patrzą na siebie wzajemnie. Geometria w prawej ręce (podpartej o sześcian) trzyma siatkę kuli. W lewej trzyma cyrkiel, a u jej stóp leży kątomierz. Arytmetyka liczy na kostkach Napiera (może niekoniecznie średniowiecznych, ale niech pozostanie to moją litentią poeticą), zaś u jej stóp leży abakus (wynaleziony przez starożytnych Egipcjan, a który rozwinęli potem Chińczycy). Muzyka gra na harfie, a o jej udo opiera się giterna. Astronomia trzyma w rękach astrolabium oraz pergamin z narysowanym układem słonecznym.
Awers jest po prostu stylizowany na średniowieczną rozetę.
